เมืองพุกาม - "กรุณาอย่าอัดเสียงหรือถ่ายรูปผมเลยนะครับ ถ้าพวกเขารู้ ผมอาจจะถูกจับหรือโดนปรับ แต่ถ้าคุณอยากรู้ประวัติของวัดแห่งนี้ ผมจะเล่าให้ฟัง แลกกับเงินเล็กๆ น้อยๆ" อ่อง อ่อง เด็กชายวัย 10 ปีพูดกับนักท่องเที่ยวที่มาเยือนเจดีย์มะนูหะ
เขาเป็นหนึ่งในบรรดาเด็กๆ นับสิบกว่าคนที่มาหาเงินตามวัดสำคัญๆ ในเขตโบราณสถานพุกาม อย่างเจดีย์ชเวสิกง วัดมนูหะ และเจดีย์โลกะนันทะ เป็นต้น โดยการอาสาเป็นไกด์นำเที่ยวอย่างไม่เป็นทางการแก่นักท่องเที่ยวต่างชาติและผู้แสวงบุญชาวพม่
เด็กน้อยใช้ลูกตื๊อ ความน่ารัก และมีความรู้เล็กๆ น้อยๆ เกี่ยวกับวัดต่างๆ ที่ก่อสร้างตั้งแต่สมัยศตวรรษที่ 11 ถึง 13 ศตวรรษในพุกาม ซึ่งเป็นแหล่งรวมสถานที่สำคัญเก่าแก่ทางพุทธศาสนาใจกลางประเทศพม่า พยายามเรียกเงินจากกระเป๋านักท่องเที่ยวในฐานะไกด์พาทัวร์วัด
ถ้าสำเร็จ เงินค่าจ้างเล็กๆ น้อยๆ เหล่านี้ก็จะถูกนำไปช่วยเหลือครอบครัวที่ยากจนในเขตชนบท ที่มีชีวิตความเป็นอยู่ที่แร้นแค้นอยู่ในพื้นที่ที่แห้งแล้ง ซึ่งบริเวณดังกล่าวเป็นที่ตั้งของเจดีย์หลายพันองค์แห่งพุกาม เด็กๆ หลายคนต้องออกจากโรงเรียนกลางคันหลังจากเรียนชั้นประถมไปได้แค่สองสามปี
"ตั้งแต่พ่อผมเสีย ผมก็ต้องออกจากโรงเรียนและไปทำงาน" อ่อง อ่อง อธิบาย เขาบอกว่าแม่ของเขาป่วยเป็นอัมพฤก ไม่สามารถหาเลี้ยงสมาชิกในครอบครัวทั้ง 6 ชีวิตได้ "เมื่อก่อนผมเคยทำงานในโรงงานผลิตเครื่องเขินและทาสี แต่ได้เงินไม่มากผมจึงศึกษาเรื่องประวัติของวัดและลองเป็นไกด์ดู" เขาเล่า "เราเรียนด้วยตัวเองโดยฟังจากผู้เฒ่าผู้แก่"
อ่อง อ่อง บอกว่า เขาและน้องชายวัย 8 ขวบได้เงินวันละประมาณ 2 - 8 ดอลลาร์ (60 - 240 บาท) จากการเล่าประวัติของวัดมหานุให้นักท่องเที่ยวฟัง เด็กทั้งสองจึงกลายเป็นตัวหลักในการหาเลี้ยงครอบครัว
ที่วัดแห่งนี้มีไกด์เด็กอยู่ 5 คน รวมอ่อง อ่องและน้องชาย ส่วนใหญ่อายุตั้งแต่ 8 ถึง 12 ปี พวกเขาต้องรอให้เจ้าหน้าที่ประจำโบราณสถานลับสายตาก่อนที่จะเข้าไปหานักท่องเที่ยว พวกเด็กๆ ต้องระมัดระวังตัวกันมาก เพราะเจ้าหน้าที่ไม่อนุญาตให้มีไกด์เด็กตั้งแต่ปี 2011 มาแล้ว
"พวกเขาบอกว่าเราสร้างความรำคาญให้กับคนที่มาเยี่ยมชมวัด พวกเราจึงไม่ได้รับอนุญาตให้มาที่นี่ในตอนเช้า จนถึงตอนนี้ ถ้าพวกเขาเห็นเรา ก็จะถูกจับขังถึงสองวัน" อ่อง อ่อง บอก เขาเคยถูกปรับเป็นเงิน 5 ดอลลาร์ (150 บาท) ให้กบเจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยของวัดมาแล้วครั้งหนึ่ง
ที่เจดีย์โลกกะนันทะ เจ้าหน้าที่ดูเหมือนว่าจะไม่ค่อยเข้มงวดกวดขันกับไกด์ตัวน้อยซักเท่าไหร่ "เราอนุญาตให้เด็กๆ เหล่านั้นทำงานที่นี่ได้ เพราะเราเข้าใจดีว่าพวกเขาลำบากขนาดไหน ขออย่างเดียว พวกเขาต้องไม่รุมแย่งนักท่องเที่ยวเหมือนนกกาแย่งอาหารกัน ก็พอ" เจ้าหน้าที่คนหนึ่งที่ประจำอยู่ที่เจดีย์โลกกะนันทะ กล่าว
"นักท่องเที่ยวต่างชาติไม่ค่อยสนใจพวกเราเท่าไหร่ เราจึงมองหาโอกาสที่จะเล่าประวัติวัดให้กับนักท่องเที่ยวพม่า" จ่อ โก โก เด็กชายวัย 10 ปี ใบหน้าที่ฉาบไปด้วยแป้งทะนาคา กล่าว
เด็กๆ ได้รับอนุญาตให้ขายของที่ระลึกและโปสการ์ดที่บริเวณแจดีย์ทุกแห่งได้ แต่จ่อ โก โก บอกว่า "มันขายไม่ค่อยได้ เพราะคนพม่าไม่นิยมซื้อ แม้แต่นักท่องเที่ยวต่างชาติ ก็ยังไม่ค่อยสนใจจะซื้อของจากเราเท่าไหร่ เพราะอย่างนี้ผมจึงอยากจะเป็นไกด์"
อย่างไรก็ตาม แม้เด็กๆ จะต้องทำงานเพื่อจุนเจือครอบครัว แต่นักเคลื่อนไหวในประเทศบางส่วนกำลังพยายามผลักดันไม่ให้เด็กๆ ออกมาทำงานเช่นนี้ เพราะเห็นว่าเป็นการขัดขวางพัฒนาการของเด็ก
"เด็กส่วนใหญ่ไม่มีความกระตือรือร้นที่จะกลับไปเรียนในโรงเรียนอีกเพราะพวกเขารู้ว่าพวกเขาหาเงินเลี้ยงครอบครัวและเลี้ยวตัวเองได้" ซอว์ ครูในเขตพุกาม กล่าว เขาเป็นหนึ่งครูจำนวนหลายคนที่พยายามจะพาเด็กออกจากวัดและกลับไปเรียนต่อ
"ถ้าเราอยากให้เด็กกลับไปห้องเรียน เราต้องให้ความรู้แก่ผู้ปกครองก่อน ดูเหมือนว่าเราต้องช่วยเหลือครอบครัว เพื่อทดแทนรายได้ที่ครอบครัวได้จากเด็ก" เขากล่าว "เรายังต้องทำงานกันอีกเยอะ"
ซอว์ยังเป็นห่วงเรื่องพฤติกรรมของเด็กที่ทำงานในพุกามซึ่งกำลังแพร่ระบาด "การดมกาวกำลังแพร่ระบาดในกลุ่มของเด็กๆ ซึ่งเด็กเหล่านั้นมีนิสัยขอบขโมยของและล้วงกระเป๋า" เขากล่าว
ซาน ซาน นุ เด็กหญิงวัย 12 ปี ซึ่งทำงานอยู่ที่บริเวณเจดีย์โลกกะนันทะ กล่าวว่า เธอไม่ได้รัวเกียจงานที่เธอทำอยู่ทุกวันนี้ เธอหวังว่าสักวันหนึ่งจะเป็นไกด์ที่ถูกต้องในวันข้างหน้าที่สามารถเล่าเรื่องราวประวัติของวัดที่มีชื่อเสียงของประเทศแก่นักท่องเที่ยวต่างชาติ
"ถ้าเรามีเวลาว่าง เราก็จะมาเล่นด้วยกัน ฉันมีความสุขมากที่ทำงานที่นี่ แต่ถ้าฉันมีโอกาสที่จะกลับไปเรียนหนังสืออีกครั้ง ฉันอยากเรียนภาษาอังกฤษและภาษาอื่นๆ เพื่อจะเป็นไกด์อาชีพในอนาคต ฉันจะมีโอกาสที่จะอธิบายประวัติศาสตร์และสามารถไปตามเจดีย์ทุกแห่งในพุกามได้"
---------------
จาก In Bagan, Child Guides Eke Out a Living for Their Families
โดย ZARNI MANN / THE IRRAWADDY 28 กันยายน 2556
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น